Zelfregulatie: de sleutel naar eigenaarschap

Inhoud

Hoe kunnen we onze leerlingen van de toekomst meer verantwoordelijkheid geven, meer initiatief laten nemen en (mede-)eigenaar laten zijn van hun eigen leerproces? De ontwikkeling van zelfregulatie is de sleutel hiertoe en daarmee het middelpunt van deze training. 

“Zelfregulering is het vermogen om zelfstandig te handelen en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen in de context van een bepaalde situatie en/of omgeving, rekening houdend met de eigen capaciteiten. Het gaat om het heft in handen nemen en niet klakkeloos aanwijzingen of voorschriften volgen. Daarvoor is het nodig zicht te hebben op de eigen doelen, motieven en capaciteiten.” (SLO, 2020)

“Leerlingen die hun gedrag kunnen reguleren, voelen zich meer (mede-)eigenaar van hun eigen leerproces en zullen meer gemotiveerd zijn om te leren. (Mede-)eigenaarschap is dus het zichtbare gedrag dat mede het effect is van voldoende zelfregulering.” (Gerats & Van der Mark, 2020)

De rol van de leraar bij zelfregulatie

Voor het ontwikkelen van (mede-)eigenaarschap is het van belang dat leerlingen vaardigheden leren waarmee ze zelfregulatie ontwikkelen. De vaardigheden die leerlingen nodig hebben om zelfregulatie te ontwikkelen, komen elke dag aan de orde, maar worden niet vanzelf geleerd. De leraar is cruciaal in het stimuleren en begeleiden van de leerlingen hierin.

Zelfregulatie wordt flink bevorderd wanneer de leraar in staat is om de juiste feedback te geven. Door samen met leerlingen te evalueren worden leerlingen zich bewust van de leerdoelen en de beoordelingscriteria. Dit zorgt ervoor dat ze inzicht krijgen in de leerstrategieën die ze gebruiken en dat wat nodig is om doelen te bereiken. Ook Hattie (2012) benadrukt het effect van feedback geven. Het is een van de meest effectieve onderwijsstrategieën. Feedback op het niveau van zelfregulering is alleen effectief als deze leerlingen ervan overtuigt dat meer aandacht en inspanning tot het gewenste resultaat zullen leiden. 

Daarnaast is het van belang dat de leraar leerlingen een actieve rol geeft bij de planning, uitvoering en evaluatie van hun eigen leerproces. Autonomie en initiatief zijn daarbij de sleutelwoorden!

Van theorie naar praktijk

Hoe vertaal je bovenstaande theorie naar de klas? In deze training ervaar je zelf wat zelfregulatie is, leer je hoe je leerlingen meer verantwoordelijk kunt maken voor hun eigen leerproces, krijg je inzicht in de rol van de leraar en wordt het belang van motivatie in dit proces benadrukt. 

Daarnaast leer je de metacognitie van leerlingen aan te spreken en ontdek je wat de ontwikkeling van zelfregulatie met executieve functies te maken heeft. Tot slot kijken we ook naar de invloed van feedback. Je gaat naar huis met inspiratie om met jouw leerlingen aan de slag te gaan!

Onderwerpen

De volgende onderwerpen staan in deze training centraal:

1. Eigen visie op eigenaarschap en zelfregulatie; 
2. Het verband tussen eigenaarschap en zelfregulatie;
3. Theoretische achtergrond van zelfregulatie; 
4. Het belang van motivatie; 
5. Zelfregulerend leren in het licht van executieve functies; 
6. Ruimte geven voor autonomie en initiatief; 
7. Geven van effectieve feedback ter bevordering van zelfregulatie; 
8. Het stellen van doelen met leerlingen;
9. De vertaling naar je eigen groep en school;
10. Tips en tools om morgen mee aan de slag te gaan!